Meer dan 300 miljoen mensen over de hele wereld leven met Hart- en vaatziekten (HZV) als gevolg van slagaderverkalking.

Wie loopt er risico?

Deze chronische ziekte is wijdverspreid en heeft een verwoestend effect. Daarom is het belangrijk om vast te stellen wie er kwetsbaar voor is.^1,3-5 De voornaamste oorzaken van HVZ zijn een hoog cholesterol (dyslipidemie), hoge bloeddruk (hypertensie), roken en diabetes. Ook een bepaalde familiegeschiedenis en bepaalde genetische eigenschappen kunnen hieraan bijdragen, zoals een erfelijk hoog cholesterolgehalte dat op jonge leeftijd optreedt (familiale hypercholesterolemie, afgekort tot FH). Andere risicofactoren die bijdragen aan HVZ zijn onder andere een slecht eetpatroon, weinig lichaamsbeweging, overgewicht, overmatig alcoholgebruik en stress. Leeftijd en geslacht zijn ook van invloed; vrouwen die de menopauze achter zich hebben, lopen meer risico.

Welke stappen kunnen we nemen?

Op sommige oorzaken die leiden tot HVZ hebben we geen invloed. Andere risicofactoren hebben we wél zelf in de hand. Door ons hierop te richten, kunnen we het risico op het ontwikkelen van HVZ aanzienlijk verminderen.

‘Goed’ of ‘slecht’ cholesterol?

Cholesterol is een vettige stof die essentieel is voor een goede werking van je lichaam. Een bepaalde hoeveelheid cholesterol is gezond. Maar als er te veel cholesterol in je bloed zit, kan je lichaam het niet afvoeren. Dan zet het zich vast aan de wanden van de slagaders. Daar vormt het vettige afzetting (ook wel atheroom of plaque genoemd). Je lichaam vervoert het naar de slagaders via moleculen die we lipoproteïnen noemen. Na verloop van tijd kan de vettige ophoping je slagaders vernauwen. Dit proces heet atherosclerose, of slagaderverkalking. Het kan uiteindelijk leiden tot een hartinfarct of beroerte.

‘Goed’ cholesterol is de zogenaamde high-density lipoproteïne-cholesterol, ofwel HDL-cholesterol. Die helpt bij het verwijderen van slecht cholesterol uit je slagaders. Een hoog gehalte van HDL-cholesterol in je bloed beschermt tegen hartziekten.

‘Slecht’ ofwel low-density lipoproteïne-cholesterol (LDL- cholesterol) draagt bij aan de opbouw van vet in je slagaderen (atherosclerose). Na verloop van tijd leidt deze ophoping tot verharding en vernauwing van de slagaders: slagaderverkalking. Dat kan leiden tot een hartinfarct of beroerte.

Te veel slecht cholesterol (LDL-cholesterol) is een belangrijke oorzaak van HVZ.

Minder risico’s: wat is het juiste niveau?

Een gezond gehalte cholesterol en triglyceriden is belangrijk voor onze gezondheid. Net zoals bij bloeddruk, veroorzaakt een hoog cholesterolgehalte meestal geen symptomen. Je kunt je cholesterolgehalte meten met een eenvoudige bloedtest. Die test brengt meestal je totale cholesterolgehalte in kaart: je HDL (goed cholesterol), je LDL (slecht cholesterol), je non-HDL-C (eveneens slecht cholesterol) en de triglyceriden. Het advies aan volwassenen is om hun cholesterol regelmatig te laten controleren als zij een geschiedenis van hartaandoeningen hebben of al een cholesterolverlagende behandeling ondergaan.¹²

Tegelijk moeten we beseffen dat niet iedereen de aanbevolen cholesterolwaarden bereikt door hun leefstijl aan te passen. Sommige mensen hebben medicijnen nodig als hun LDL- cholesterolwaarden te hoog zijn.¹² Medicatie is daarbij geen vervanging, maar een aanvulling op lichaamsbeweging, ontspanning en evenwichtige voeding. Jouw dokter kan verschillende behandelingen voorschrijven waarmee je je LDL- cholesterolgehalte kunt verlagen. De arts beoordeelt wat voor jou de juiste medicatie is. Positieve veranderingen in je leefstijl en de juiste medische behandeling vertragen de progressie van HVZ.¹³ Zo kun je het risico op beroertes en hartinfarcten verlagen.